to dla mnie chleb z masłem

- świeży/czerstwy chleb fresh/stale bread

- bochenek chleba a loaf (of bread)

- kromka/pajda chleba a slice/thick slice of bread

- kup dwa chleby buy two loaves

- skórka (od) chleba the crust

- piętka a. przylepka chleba the (end) crust a. heel (of a loaf)

- chleb z miodem bread and honey

- smarować chleb masłem to butter some bread

- robić coś dla chleba to do something for money

- zarabiać/pracować na chleb to work for one’s living, to earn one’s daily bread

- być a. żyć na czyimś/własnym chlebie to live off sb else’s/one’s earnings

- wyjechał z kraju za chlebem he left the country to work abroad

- odbierać komuś chleb to take the bread out of sb’s mouth

- dziennikarski chleb the work of a journalist

- nauczycielski chleb the job of teaching

- □ biały chleb white bread

- chleb pszenny wheat bread

- chleb pytlowy a type of white bread

- chleb razowy wholemeal bread

- chleb świętojański Bot. (drzewo) carob (tree), locust tree; (strąk) carob (bean)

- chleb chrupki crispbread, diet bread

- czarny chleb black bread

- chleb żytni rye bread

■ chleba i igrzysk bread and circuses

- chleb powszedni (jedzenie) one’s daily bread; (środki do życia) one’s daily bread, bread and butter; (codzienna rzecz) quite a normal thing, nothing unusual

- lekki chleb (lekka praca) easy money, money for jam a. old rope pot.; euf. (prostytuowanie się) prostitution

- łaskawy a. gotowy chleb living on sb’s charity

- być u kogoś na łaskawym chlebie to live on sb’s charity

- suchy chleb dry bread; przen. a diet of bread and water

- ciężki a. trudny kawałek chleba a hard way to earn a living

- łamanie chleba Relig. the breaking of bread

- łamać z kimś chleb to break bread with sb daw., to be on close terms with sb

- być potrzebnym jak chleb to be as vital as the air we breathe

- chodzić po proszonym chlebie to lead the life of a beggar; to beg one’s bread daw.

- darmo jeść czyjś chleb to live off sb

- pójść na swój chleb to start earning one’s own living

- żyć o chlebie i wodzie to live on bread and water

- chleb go/ich bodzie riches make him/them proud

- z niejednego pieca chleb jadł he’s seen quite a few things (in his time); he’s knocked around (the world) a bit pot.

- czapką, chlebem i solą ludzie ludzi niewolą przysł. kindness wins hearts

- głodnemu chleb na myśli przysł. well, we all know what’s on your mind a. what you’re thinking

- kto na ciebie kamieniem, ty na niego chlebem przysł. to turn the other cheek, to answer a. meet insult with kindness

- nie samym chlebem żyje człowiek Bibl. man does not live a. one cannot live by bread alone

- z tej mąki chleba nie będzie przysł. nothing (good) will come of it

* * *

* * *

Gen. -a ( pieczywo) bread; chleb biały white bread; chleb ciemny l. czarny brown bread; chleb pszenny wheat bread; chleb razowy wholewheat bread; chleb żytni rye bread; czerstwy chleb stale bread; świeży chleb fresh bread; wiejski chleb Br. cob, cobloaf; bochenek chleba loaf of bread; chleb z masłem bread and butter; chleb z szynką bread and ham; kromka chleba slice of bread; skórka od chleba crust; suchy chleb dry bread; chleb powszedni daily bread; lekki chleb easy living; łaskawy chleb charity; rozczyniać l. miesić chleb knead bread; piec chleb bake bread; Chleb Pański l. Eucharystyczny rel. the Eucharist, the Host; chleb i wino rel. bread and wine; łamanie chleba rel. fraction, breaking of the bread; chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj Bibl. give us our daily bread; chleb świętojański bot. ( drzewo) carob ( Caretonia siliqua); ( strąk) carob; Br. t. Saint John's bread; to dla mnie chleb z masłem it's a piece of cake for me; zwykły zjadacz chleba an average mortal; z niejednego pieca chleb jadał he's seen life; żyć o chlebie i wodzie subsist on bread and water; dzielić się z kimś ostatnim kawałkiem chleba share one's last crust with sb; pracować (ciężko) na chleb work hard for one's bread and cheese; robić coś dla chleba do sth to earn a living; odebrać komuś chleb l. pozbawić kogoś chleba take the bread out of sb's mouth; być bez chleba be jobless; wędrować za chlebem seek livelihood; być na cudzym chlebie live on sb's charity; ciężki kawałek chleba hard bread; zarabiać na kawałek chleba earn one's daily bread; chodzić po proszonym chlebie be a beggar; nie jem chleba za darmo I earn my living; nie samym chlebem człowiek żyje man does not live on bread alone; z tej mąki chleba nie będzie it's no use; przyjąć kogoś chlebem i solą greet sb with bread and salt ( according to an old Polish tradition); głodnemu chleb na myśli the tongue always l. ever turns to the aching tooth.